Legacy of FIBO
อัจฉริยะสารสนเทศเพื่อการศึกษา
สมัยก่อนนั้น คนเดินทางไปที่โรงภาพยนตร์หรือโรงละครหากต้องการผ่อนคลายได้รับความเพลิดเพลินบันเทิงใจจากการชื่นชมผลงานศิลปะการแสดง แต่ด้วยข้อจำกัด ด้านทรัพยากรบุคคลและอื่นๆ ผลงานศิลปะเหล่านี้จึงถูกจำกัดวงอยู่แต่เพียงในเมืองใหญ่หรือสำหรับบุคคลที่มีกำลังทรัพย์และเวลาเหลือเพียงพอ อย่างไรก็ตามเทคโนโลยีสารสนเทศในปัจจุบันที่อยู่ในรูปแบบดิจิตอล:วีซีดีและดีวีดี ได้มีบทบาทสำคัญยิ่งที่ช่วยลดข้อจำกัดเหล่านี้ สามารถย่นระยะทางและเพิ่มความสะดวกเราอยากจะดูเมื่อใดก็ได้ยืดหยุ่นตามความต้องการ ลักษณะนี้ยังเป็นประโยชน์อย่างมากสำหรับผู้เรียนการละครที่สามารถทบทวนบทเรียนที่ตนเองบกพร่องจากการ Playback การแสดงของครูศิลป์หรือดาราศิลปินชั้นแนวหน้าได้ตามที่ต้องการ นอกจากนี้นักวิชาการใช้คำว่า scalability กับเรื่องเทคโนโลยีสารสนเทศ คือสามารถทำให้ระบบการเรียนรู้ขยายใหญ่ขึ้นได้โดยง่ายเมื่อพิจารณาเปรียบเทียบการพัฒนาสื่อบันเทิงเหล่านี้กับสื่อการศึกษาในระดับอุดมศึกษา (Higher Education) เราพบมีความคล้ายคลึงกันอยู่พอสมควร นักศึกษายังจำเป็นต้องไปกระจุกตัวรวมกันตามห้องเรียนที่มหาวิทยาลัยต่างๆ เหมือนกับการไปดูละครที่โรงมหรสพ แต่อย่าไปคิดว่าอาจารย์ที่สอนอยู่กำลังเล่นละครให้ดูนะครับ ท่านผู้รู้หลายท่านจึงเห็นว่าเทคโนโลยีสารสนเทศดังกล่าวข้างต้นควรถูกนำมาใช้เพื่อบริหารจัดการ เนื้อหา ด้านการเรียนรู้ ผมเองนั้นเกี่ยวข้องเรื่องนี้ทั้งทางตรงและทางอ้อม อีกทั้งอยู่ในระบบที่ต้องใช้เทคโนโลยีนี้ สร้าง คนรุ่นใหม่ จึงอยากจะเสนอความเห็นดังนี้ |
||
 เทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อการศึกษา ต้องมีความเป็น อัจฉริยะ มากกว่าการเรียงเอาตำรามาใส่ไว้ในซีดีเท่านั้น แต่ต้องมี มิติการแสดงออก (Expression of Content) ที่ครอบคลุมลักษณะการเรียนรู้ของผู้เรียน หากท่านผู้อ่านอยู่ในสาขาของวิทยาการคอมพิวเตอร์คงคุ้นเคยกับคำว่า Semantics ในปัญญาประดิษฐ์ ผมยังหาคำแปลไทยไม่ได้เลยครับ แต่ความหมายโดยรวมคือ การที่ผู้ใช้ข้อมูลสามารถ ค้นหาองค์ความรู้ได้หลายมิติการค้นหา ตัวอย่างเช่น เมื่อศึกษาคุณลักษณะและหน้าที่ของน๊อตชนิดหนึ่ง (Form-Function) แต่เผอิญไปเจอกลไกที่ใช้น๊อตตัวนี้อยู่ รายละเอียดความสัมพันธ์เบื้องต้นที่ต้องการก็ยังปรากฏอยู่ ผลการสืบค้นเช่นนี้จะเป็นการพอกพูนความรู้ หลายครั้งที่ผมมีโอกาสเดินดูซีดีเพื่อการศึกษาตามห้างสรรพสินค้าทั่วไปพบว่าการออกแบบโครงสร้างข้อมูลแทบไม่มีเลย ส่วนใหญ่เป็นการแปลงจากอนาล็อกสู่ดิจิตอลโดยตรง เปิดหน้าจอดูแล้วรู้สึกน่าเวทนายิ่งนัก สู้อ่านหนังสือแบบเดิมๆไม่ได้เลย |
||
ประการที่สองคือการสื่อสาร(Communication) ผมเองนั้นเป็นผลิตผลกับการศึกษา ระบบเก่า อาจารย์ของผมทั้งสามประเทศ (ไทย-ญี่ปุ่น-อเมริกา) ล้วนใช้ชอล์ก เขียนกระดานทั้งสิ้น ห้องเรียนเล็กๆจึงใกล้ชิดอาจารย์มาก ทุกวันนี้ผมเขียนสมการคณิตศาสตร์สอนลูกศิษย์ผมคราวใด จะนึกถึงครูบาอาจารย์ที่ประสาทความรู้ให้ผมในอดีต แม้กระทั่งรายละเอียดปฏิสัมพันธ์ในอดีต ผมยังจำวิธีการและแนวความคิดของแต่ละท่านได้เลยครับ เมื่อถึงเวลาเทคโนโลยีสารสนเทศต้องเข้ามีบทบาทแล้ว เราไม่ควรจำกัดเพียง การสื่อสารทางเดียว (Unilateral mode) กับจอคอมพิวเตอร์เพราะอาจทำลาย ศิลปะและจิตวิญญาณ ในขบวนการศึกษาไป ในเรื่องนี้ เทคโนโลยีเช่น Telepresence จะช่วยสร้างชุมชนเสมือนระหว่างผู้รู้ ผู้เรียน และผู้เชี่ยวชาญขึ้นมา และแน่นอนครับปัญญาประดิษฐ์จะแฝงตัวอยู่ในระบบด้วยเพื่อจัดการให้การสื่อสารและปฏิสัมพันธ์เกิดขึ้นในชุมชนข้างต้น โดยส่วนตัวแล้วผมไม่ค่อยเชื่อว่าจะทดแทนสิ่งที่ผมได้รับมาจากอาจารย์ผมได้เลย แต่ ณ. เวลานี้ ยังอยู่ในระยะต้นของการพัฒนา จึงยากที่จะตอบได้ และเมื่อทิศทางมาทางนี้แล้ว พวกเราที่เป็นนักวิชาการด้านนี้คงต้องช่วยกันอย่างสุดความสามารถแล้วละครับ |
||
สุดท้ายเป็นเรื่องของประเมินผล (Assessment) เดี๋ยวนี้นักศึกษาส่งรายงานการบ้านหลายหน้า แต่ไปคัดลอกมาจากอินทราเนตหรือไฟล์จากเพื่อน…ง่ายและเร็วดี ก็เลยไม่รู้ว่ารู้จริงหรือเปล่า? สมัยก่อนผมจะลอกการบ้านเพื่อนทั้งทีต้องเขียนด้วยลายมือตัวเองอย่างน้อยได้ทบทวน จนบางครั้งตอนสอบทำคะแนนได้ดีกว่าเพื่อนที่ให้ลอกเสียอีก ในระบบการศึกษาใหม่ที่เทคโนโลยีสารสนเทศมาเกี่ยวข้อง ความหมายของใบกระดาษปริญญาและประกาศนียบัตรคงต้องเปลี่ยนแปลงไปจากเดิม หลักสูตรอาจต้องถูกสร้างขึ้นมาอย่างหลวมๆเพื่อให้ผู้เรียนสามารถพัฒนาไปในทิศทางที่ตนเองมีศักยภาพได้ เราอาจได้เห็นหลักสูตรปริญญา 4 ปี ถูกทอนออกมาเป็นกลุ่มๆละครึ่งปี แล้วมีการวัดผลแต่ละครั้งและได้รับประกาศนียบัตรย่อยไป อย่างไรก็ตามมาตรฐานการวัดผลยังเป็นข้อถกเถียงกันอยู่มาก ต้องอาศัยงานวิจัยมาสนับสนุนและหาแนวทางที่มีประสิทธิภาพ ข้างต้นเป็นส่วนหนึ่งของการหารือระหว่างผมและ Prof. Fred Moavenzadeh ผู้อำนวยการโครงการพัฒนาเทคโนโลยี สถาบันเทคโนโลยีแห่งมลรัฐแมสซาชูเซสส์ (MIT) รายละเอียดทั้งหมดอยู่ใน บทความวิชาการเรื่อง IT-enabled Higher Educational System: A Paradigm Shift ครับ ——————————————————————————————
ดร. ชิต เหล่าวัฒนา จบปริญญาตรีวิศวกรรมศาสตร์ (เกียรตินิยม) จากมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้า ธนบุรี ไดัรับทุนมอนบูโช รัฐบาลญี่ปุ่นไปศึกษาและทำวิจัยด้านหุ่นยนต์ที่มหาวิทยาลัยเกียวโต ประเทศญี่ปุ่น เข้าศึกษาต่อระดับปริญญาเอกที่มหาวิทยาลัยคาร์เนกี้เมลลอน สหรัฐอเมริกา ด้วยทุนฟุลไบรท์ และจากบริษัท AT&T ได้รับประกาศนียบัตรด้านการจัดการเทคโนโลยีจากสถาบันเทคโนโลยีแห่งมลรัฐแมสซาชูเซสต์ (เอ็มไอที) สหรัฐอเมริกา
|
